Een goed doordacht ontwerp kan vaak met enkelzijdige printen terecht.
Het werkt makkelijker met etsen en is nog goedkoper ook.
Maar soms ontkom je niet aan dubbelzijdige printen.
In HF schakelingen of audio schakelingen is een dubbelzijdige print noodzakelijk om storingsvrije en/of stabiel werkende schakelingen mogelijk te maken.
Ongewenste koppelingen en HF instraling (waaronder ook schakelpulsen uit het net) worden grotendeels vermeden, evenals statische en inductieve brom.
Componentenzijde: | Massa, onderdelen en sommige banen. |
Soldeerzijde: | Banen en mogelijk enkele onderdelen. |
De print op ca. 1cm boven metalen bodem monteren en op slechts één punt met massavlak verbinden.
Voilà: storingsarm.
Ook bij digitale schakelingen kan het voordelig zijn om grotere massavlakken en brede voedingsbanen te hebben ivm. de grote piekstromen tijdens het schakelen,
die spanningsval over baantjes en dus koppelingen en instabiliteit kunnen veroorzaken.
Ontkoppelcondensatoren zijn ook laagohmiger met de IC-poten te verbinden, waardoor pulsen op voedingslijnen ook kleiner worden.
Ik heb nog niet zo vaak dubbelzijdig geëtst dus kan er nog niet zoveel over schrijven.
Afdrukken
Druk de layouts altijd zo laag mogelijk op het A4 transparant af (onderaan dus).
Het kan namelijk voor komen dat de printer bij het invoeren van het transparant deze soms iets laat bollen,
waardoor het begin niet 100% recht wordt ingevoerd (en afgedrukt), maar 99,9%.
Bij normaal drukwerk valt dit niet op, maar 0,1mm is voor een dubbelzijdige print al genoeg om verschil in de bovenste en onderste layoutafdruk te krijgen.
Als de layout nu onderaan het transparant wordt afgedrukt, is het transparant inmiddels recht in de printer gekomen.
Controleer vóór het belichten beide layouts door ze op elkaar te leggen en kijken of beide goed zijn afgedrukt.
Alle soldeereilandjes (pads) moeten recht tegenoverelkaar liggen.
Belichten
Hét grote probleem van dubbelzijdige printen is om de beide layouts recht tegenoverelkaar te krijgen.
Ikzelf belicht altijd eerst één kant waarbij ik op alle hoeken van beide zijden van de layout een soldeereilandje heb getekend.
Als één zijde is belicht,
dan ga ik de hoeken iets ontwikkelen door er wat ontwikkelaar over te wrijven waardoor de eilandjes nét zichtbaar worden (hoeken naspoelen met water).
Daarna boor ik met een dun boortje b.v. 0,6 of 0,8mm voorzichtig deze eilandjes loodrecht door.
Belangrijk is dat hierbij precies in het midden van elk eilandje wordt geboord.
Als je nu de print omdraait dan zijn daar de kleine gaatjes op de hoeken te zien.
Verwijder het schutvel van de andere zijde en plak die (eventueel) weer op de reeds belichtte zijde.
Nu is makkelijk de layout van de andere zijde te positioneren door de eilandjes op de hoeken van de layout op de vier geboorde gaatjes te leggen.
De fotolak die al belicht is kan gerust op het schuim worden gelegd,
beschadigen van die zijde zijn te voorkomen door voorzichtig te werk te gaan (de print niet
verschuiven).
Voor de zekerheid kan er zwart papier onder worden gelegd om te voorkomen dat de randen van de onderzijde belicht worden.
Of plak, zoals daarnet beschreven, het schutvel van de andere zijde er zolang weer op.
Ontwikkelen
Als beide zijden zijn belicht kan de print in de ontwikkelaar, let op dat er geen luchtbellen aan de onderzijde blijven hangen,
anders worden er delen van de print niet ontwikkelt.
Laat de print daarom schuin in de ontwikkelaar glijden.
Etsen
Het etsen zelf is niet veel anders dan bij enkelzijdige printen.
Let er op dat beide zijden volledig zijn geëtst voordat je de print gaat afspoelen.
Voor gelijkmatig etsen is het belangrijk dat de luchtbellen van de etsbak goed langs beide zijden gaan.
Boren
Het is belangrijk dat alle gaatjes loodrecht geboord worden anders komt de boor aan de andere kant naast de soldeereilandjes terecht.
De printboormachine zal dus zeker in een boorstandaard moeten, uit de hand boren is gedoemd te mislukken.
Als ik ter zijner tijd een dubbelzijdige print moet maken, zal ik foto's maken.
Dit kan nog wel even duren, dubbelzijdige printen maak ik weinig.