Met een printontwerpprogramma (Eagle, Layo1, Ultiboard, enz.) teken je een layout.
Daarna uitprinten in spiegelbeeld met een inkjet- of laserprinter.
De downloadbare PDF layouts van de projecten van deze site kunnen rechtstreeks uitgeprint worden.
Zorg er dan wel voor dat PDF Acrobat Reader® op formaat 100% staat. Meer info PDF afdrukken
Een layout moet altijd in spiegelbeeld worden afgedrukt.
Anders 'kruipt' het UV-licht (roze kleur) onder het baantje door.
Hierdoor worden de baantjes op de print dunner dan op de originele layout.
Daarom een layout altijd in spiegelbeeld afdrukken.
Hierdoor ligt de bedrukte zijde van de folie direct op de print en voorkom je onderbelichting.
Zorg dat er altijd tekst op de layout staat.
Zo wordt niet snel de vergissing gemaakt dat de tekening per ongeluk op de kop wordt belicht.
Print de layout eerst uit op papier om te kijken of de layout in zijn geheel wordt afgedrukt,
een mislukte afdruk op papier kost immers minder dan een mislukte afdruk op transparantfolie.
Kijk ook meteen of de maatverhouding goed is voordat je op transparantfolie gaat afdrukken.
Plaats bijvoorbeeld het grootste IC-voet op de papieren afdruk en kijk of de pinnen allemaal overeenkomen.
Pas als alles klopt, kun je een transparantfolie in de printer leggen en de layout daarop afdrukken.
Ikzelf gebruik altijd de transparante folie type CG3300 van 3M.
De layout wordt uitgeprint met een laserprinter op transparant folie speciaal voor laserprinters.
LET OP, niet iedere folie is geschikt voor een laserprinter.
Een laserprinter wordt heet en kan ongeschikt folie doen smelten en de printer beschadigen!
Vaak zijn de vellen ook los verkrijgbaar bij de boekhandel.
Met een inkjetprinter kun je op kalkpapier de tekening (in spiegelbeeld) uitprinten.
Meestal is dit donker genoeg geprint om het kalkpapier met de layout rechtstreeks op de print te leggen.
De tekening moet zo donker mogelijk worden uitgeprint.
Het UV-licht dringt anders tijdens belichten door de tekening en krijg je hierdoor later geen goede print.
Het nadeel van een inkjetprinter is dat de inkt kan uitlopen, een laserprinter verdient daarom de voorkeur.
De afdrukken van mijn (kleuren)-laserprinter worden ondoorzichtig zwart afgedrukt.
Hiermee kan dus meteen een print worden belicht en is onderstaande behandeling niet nodig.
De layout afdrukken op goedkoop kalkpapier is dan zelfs mogelijk.
De lichtdichtheid van de layout-afdruk verschilt dus van merk en type laserprinter.
Sommige laserprinters printen echter niet altijd donker genoeg om meteen daarna te gaan belichten.
In dat geval moet de layouttekening eerst goed zwart worden gemaakt.
De beschrijving hieronder geldt voor een laserprinter, de truc werkt niet bij afdrukken van inkjetprinters.
Als de afdruk, gemaakt met een laserprinter nog veel licht doorlaat,
dan kan dit nog zwarter worden gemaakt met onderstaande methode.
Gebruik hiervoor gladde transparanten zoals de CG3300 van 3M (zie foto hierboven).
Onderstaande methode werkt niet met kalkpapier.
Print de layout (in spiegelbeeld) met een laserprinter op transparante folie voor laserprinters.
De tekening laat nu nog veel licht door, daarom gaan we hem zwarter maken.
Met een wattenstaafje alle banen insmeren met Oost-Indische inkt.
Dat is verkrijgbaar voor een paar euro bij de boekhandel.
Na het volledig insmeren een kwartier tot een
half uur laten drogen.
Als de inkt dof is geworden is het droog.
Even tegen het licht houden om te kijken of alles geraakt is.
De inkt moet dun worden ingestreken.
Als de inkt te dik wordt ingesmeerd gaat het er met uitpoetsen weer af.
8
8
Na het drogen uitpoetsen met koud water en een zachte, natte servet (of keukenrol).
Overal waar de printer niet heeft geprint lost de inkt weer op.
Beslist niet eerder uitpoetsen dan dat de inkt droog is.
Bijna klaar met uitpoetsen.
Klaar, de layout is nu pikzwart, alsof het zo van de drukkerij komt.
Tegen het licht houden en goed kijken of alle overtollige inkt goed is weggepoetst.
Gaatjes in de folie kunnen de folie laten scheuren.
Met een bewaarmap met een klem hoeven er geen gaatjes in de layout.
Mocht de inkt toch los laten van de geprinte toner, hier nog een paar tips:
Gebruik echte transparanten (geschikt voor laserprinters!).
Op kalkpapier werkt deze truc niet.
Smeer de inkt niet te dik in, dit werkt averechts.
Als de inkt te dik is ingesmeerd, gaat het er met uitpoetsen weer af.
Probeer de printer zo donker mogelijk af te laten drukken.
De software van de printer heeft hiervoor instelmogelijkheden.
Sommige laserprinters hebben (bijv. achterop) een instelpotmeter waarmee je dit kunt instellen.
Wees er echt zeker van dat je Oost-Indische inkt gebruikt.
Wrijf het pas uit als de Oost-Indische inkt echt goed droog is (dof na een kwartier tot halfuur).
Inkt dat niet goed droog is gaat er met uitpoetsen meteen weer af.
Het uitpoetsen is zelfs vele dagen na het insmeren nog mogelijk.
Pak een zachte, kletsnat gemaakte servet, keukenrol of doek.
Ook zacht(!) toiletpapier werkt goed (zacht, dus niet dat ruwe
toiletpapier).
Pak op tijd een schone servet (keukenrol, doek, toiletpapier).
Een schone servet poetst beter uit dan een servet dat helemaal vol zit met inkt.
Gebruik (voldoende) koud water.
Druk niet te hard maar ga zacht wrijvend over de layout.
Als je te hard drukt, gaat de inkt er weer af.
Wrijf zoveel mogelijk in de richting van de baantjes.
Een goed resultaat behaal je niet binnen een halve minuut.
Wees dus niet gehaast.
Doe er een paar minuten langer over zodat de Oost-Indische inkt langzaam in het water op kan lossen.
Door er steeds met lichte druk overheen te wrijven haal je er steeds een laagje vanaf.
Gebruik een gladde ondergrond waar de folie op rust, bijvoorbeeld bodem van badkuip.
De zwarte Oost-Indische inkt is uit de badkuip te verwijderen met gewoon water en wat Cif,
dus geen chemische middelen zoals aceton, thinner en spiritus gebruiken!
Black-out spray is van zichzelf een transparante spray.
Het maakt een met een laserprinter uitgeprinte layout iets donkerder.
De layout moet worden uitgeprint op een speciaal hiervoor verkrijgbare folie.
Door de spray wordt de toner van de laserprinter donkerder van kleur.
Na het sprayen moet de layout ongeveer 15 minuten drogen.
Een spuitbus (200ml) met black-out spray kost 9 Euro.
Vóór gebruik goed schudden.
De speciale folie hiervoor lijkt veel op kalkpapier.
Volgens de gebruiksaanwijzing werkt black-out spray alleen met deze speciale folie.
Voor 10 velletjes (A4 formaat) van deze folie betaal je 9 Euro (= duur!).
Om te voorkomen dat de folie zichzelf oprolt als het met spray wordt bespoten,
wordt het aanbevolen de folie (met de bedrukte zijde naar boven) met tape vast te zetten.
8
8
De toner van de layouttekening is na behandeling inderdaad iets donkerder (Ga met muis op foto staan).
Toch laat het nog steeds (UV)licht door, waardoor de belichtingstijd kritisch blijft.
Het resultaat kan zeker niet tippen aan de Oost-Indische inkt methode.
Black-out spray is duurder in gebruik dan Oost-Indische inkt.
Een pluspunt t.o.v. Oost-Indische inkt zou kunnen zijn dat je hier geen inkt hoeft uit te wrijven.
(Nog leverbaar zolang de voorraad strekt bij onderstaande firma).
Blackout-spray kan qua zwartheid niet tippen aan de Oost-Indische inkt methode.
Dat is ook wel logisch, de Oost-Indische inkt methode voegt daadwerkelijk zwarte inkt toe,
terwijl de transparante spray alleen probeert de aanwezige toner donkerder/dichter te maken.
Met de blackout-spray blijft de belichtingstijd kritisch,
terwijl de Oost-Indische inkt methode de printtekening (= layout) zo donker heeft gemaakt,
dat een minuut te lang belichten geen noemenswaardig nadelige gevolgen heeft.
